چت جی پی تی یک نوع هوش مصنوعی فوقالعاده پیشرفته است که قابلیتهای متفاوتی دارد. انواع نسخههای این ابزار از جمله پیشرفتهترین مدلهای پردازش زبان طبیعی در جهان محسوب میشوند. این مدلها به مرور زمان ارتقا پیدا کرده و هماکنون شاهد ارائه مدلهایی با کاربردها و خصوصیات منحصربهفرد آن هستیم.
تفاوت نمونههای مختلف ChatGPT در جنبههای متفاوت مشهود بوده و هر یک از آنها قابلیتهای بهخصوصی را ارائه میدهند. در ادامه بررسی میکنیم که چت جی پی تی چیست و چه کاربردهایی دارد.
ChatGPT چیست و چرا نسخههای مختلف دارد؟
چت جی پی تی در اصل یک نوع هوش مصنوعی مبتنی بر زبان طبیعی محسوب میشود که شرکت OpenAI آن را راهاندازی کرده است. این ابزار هوشمند از الگوریتمهای یادگیری عمیق و حجم وسیعی از دادههای متنی آموزش دیده استفاده میکند تا بتواند با تولید متنهای معنادار و دقیق، پاسخگوی سوالهای کاربران باشد.
ChatGPT برخلاف مدلهای سنتی از قابلیت درک مفهومی، ارائه پاسخهای چندمرحلهای و تعامل پیچیده با کاربران برخوردار است. این ابزار همهکاره برای آموزش، تولید محتوا، برنامهنویسی و بسیاری از موارد دیگر مورد استفاده قرار میگیرد. با گذر زمان، برای ارتقا آن، از مدلهای متنوعی این فناوری رونمایی شده است.
مدلهای جدید در کنار داشتن دقت بالاتر و توانایی درک بیشتر، میتوانند میزان اشتباهها و خطاها را به حداقل برسانند. همچنین در نمونههای جدید شما میتوانید انجام کارهای تخصصیتر مثل کدنویسی، تحلیل داده، نوشتن محتوای تخصصی و… را به این ابزار بسپارید. تفاوت نسخههای مختلف ChatGPT از جنبههای مختلف بهسادگی مشهود است.
انواع نسخههای ChatGPT
چت جیبیتی بهعنوان پیشرفتهترین فناوری هوش مصنوعی شناخته میشود که در مدلهای متفاوتی ارائه شده است. هر مدل قابلیتهای منحصربهفردی را ارائه میدهد و مزیتها و معایب مختص به خود را دارد. انواع آن شامل مدل 3، 3.5، 4، 4o، 3o، o1 و چت جیپیتی پلاس میشوند.
- مدل 3.5
- مدل 4
- مدل 4.5
- مدل 4o
معرفی و تحلیل نسخههای اصلی ChatGPT
هوش مصنوعی ChatGPT در طی چند سال گذشته با انتشار نسخههای مختلف، مسیر رو به رشدی را طی کرده است. هر نسخه با هدف افزایش دقت، بهبود سرعت، کاهش خطا و گسترش قابلیتهای چندرسانهای ارائه شده است.
آشنایی با تفاوت این نسخهها کمک میکند تا بر اساس نیاز، مناسبترین مدل را انتخاب کرده و از تواناییهای آنها بهره بیشتری ببرید. در ادامه، به معرفی و تحلیل مهمترین نسخههای ChatGPT میپردازیم.
مدل 3.5
مدل 3.5 بهعنوان نسخه رایگان ChatGPT شناخته میشود که از معماری ترانسفورماتور ۱۲ لایه و ۱۷۵ میلیارد پارامتر بهره میبرد. این مدل برای کاربردهای عمومی و تولید متنهای منسجم مناسب است، اما در تحلیلهای عمیق یا مسائل پیچیده با محدودیتهایی همراه است. سرعت پاسخگویی مناسب و دسترسی رایگان از مهمترین مزایای آن محسوب میشوند.
مدل 4
در مارس ۲۰۲۳ نسخه 4 معرفی شد. این مدل از معماری ۲۴ لایه استفاده میکند و تعداد پارامترهای آن نسبت به نسخه 3.5 افزایش قابلتوجهی داشته است. مدل 4 توانایی بهتری در درک و تحلیل دقیق ورودیها دارد و علاوه بر متن، قابلیتهای چندرسانهای مانند درک تصاویر را نیز پشتیبانی میکند.
مدل 4.5
نسخه 4.5 با وجود بهبودهای جزئی اما کلیدی معرفی شد. این مدل در زمینه استدلال، کاهش خطا و بهینهسازی مصرف منابع پیشرفت کرده است. تعداد پارامترهای دقیق آن اعلام نشده، اما عملکرد آن نسبت به نسخه 4 ارتقا یافته است.
مدل 4o
مدل 4o با هدف کاهش هزینههای محاسباتی و افزایش سرعت پاسخدهی طراحی شده است. اگرچه در برخی موارد، کیفیت پاسخ آن نسبت به نسخه 4 سادهتر بهنظر میرسد، اما برای وظایف مبتنی بر تعامل سریع و مداوم انتخاب بسیار مناسبی است. این مدل توانایی پردازش همزمان متن، تصویر، صوت و ویدیو را دارد و مکالمه صوتی تقریباً همزمان را نیز پشتیبانی میکند.
نسخههای جدید و تخصصی ChatGPT
تا پیش از رونمایی از انواع دستیار هوش مصنوعی، مدلهای برتر 4o، o3 یا حتی در مواردی 4 بودند، اما در حال حاضر، مدل چت جیپیتی ۵ بهعنوان جدیدترین و تخصصیترین نسخه شناخته میشود. این نسخه دارای یک سیستم مسیریاب هوشمند بوده که عملکرد سریع و دقیقی دارد. همچنین در کدنویسی شما را با خطای کمتری مواجه میکند.
بهعلاوه، در فهم و بازنویسی متنهای تخصصی گزینه دقیقتر و خواناتری نسبت به مدل 4 محسوب میشود. این نسخه تاکنون موفق شده که خطاهای توهمی یا اطلاعات ساختگی را تقریباً به نصف برساند. این موفقیت را میتوان مهمترین تفاوت نسخههای مختلف ChatGPT با دیگر مدلها دانست.
مقایسه عملکرد نسخههای ChatGPT بر اساس معیارهای کلیدی
تفاوت نسخههای ChatGPT را میتوان برحسب یکسری معیارها نیز سنجید. از جمله معیارهای مقایسه میتوان به معماری و اندازه پارامترها، قدرت پردازش و زمان پاسخدهی، کیفیت پاسخها و دقت تحلیل و قابلیتهای چندرسانهای اشاره کرد.
از نظر معماری و اندازه پارامترها:
- 5: معماری ۱۲ لایه با ۱۷۵ میلیارد پارامتر
- 4: تعداد لایهها و پارامترها افزایش پیدا میکند که این مسئله افزایش توانایی در تحلیل دادههای پیچیده را در پی دارد.
- 5: ساختار چت جیپیتی ۴ حفظ میشود، اما شاهد بهبودهای جزئی در عملکرد و کاهش احتمال خطا هستیم.
- 4o: از منابع محاسباتی استفاده بهینه میکند و با حفظ عملکرد خود، سرعت را افزایش میدهد.
- O1: مناسب استدلال عمیق با دقت بالا است.
- O3: انتخابی سبکتر و سریعتر برای موارد عمومی محسوب میشود.
قدرت پردازش و زمان پاسخدهی:
- 5: زمان پاسخدهی مناسبی برای درخواستهای ساده دارد، اما در موارد پیچیده از سرعت بالایی برخوردار نیست.
- 4: پاسخهای دقیقتری را با زمان پردازش تاحدودی طولانیتر دریافت میکنید. بیشتر برای تحلیلهای تخصصی مناسب است.
- 4o: زمان پاسخدهی بهینهسازی شده و بیشتر برای کاربردهای پشتیبانی مشتری و تعاملهای سریع کاربرد دارد.
- O3: سرعت بالا و پاسخهای عمومی سریعی دارد.
- O1: زمان پردازش بهعلت پردازش عمیقتر تاحدودی بالاتر است، اما برای تحلیلهای تخصصی گزینه ارزشمندتری محسوب میشود.
کیفیت پاسخها و دقت تحلیل:
- 5: بیشتر برای تولید متنهای ساده کاربرد دارد. شاید در موارد پیچیدهتر هم شاهد ایجاد خطاهایی باشید.
- 4: پاسخهای بسیار دقیق و تحلیلی دریافت میکنید. این ابزار نکات ظریف زبانی را درک کرده و تحلیلهای جامعی را ارائه میدهد.
- 5: میزان خطا نسبت به مدل 4 کاهش مییابد و در شرایط چالشبرانگیز میتوانید پاسخهای دقیقتری را دریافت کنید.
- 4o: کیفیت پاسخ برای کاربردهای روزمره مناسب است. امکان دارد جزئیات عمیقتری را در مقایسه با مدل 4 دریافت نکنید.
- O1: روی تحلیلهای عمیق و استدلال تمرکز داشته و پاسخهای تخصصی و دقیقتری را ارائه میدهد.
- O3: بیشتر برای نیازهای سریع مناسب بوده و محتوایی با دقت متوسط تولید میشود.
قابلیتهای چندرسانهای:
- 5: تنها قادر به پردازش متن است.
- 4: در کنار متن، تصاویر و در بعضی از موارد صدا را پردازش میکند.
- O1 و O3: اغلب بر پایه پردازش متنی هستند، اما برحسب تنظیمات امکان دارد از قابلیتهای چندرسانهای نیز برخوردار باشند.
هزینههای اجرایی و بهینهسازی منابع:
- 4: هزینههای اجرایی بهعلت مصرف منابع زیاد بالا است. در نتیجه بیشتر برای کاربردهای حساس به دقت، مناسب خواهد بود.
- 4o: برای کاهش هزینهها و مصرف انرژی بهینه شده است. برای کسبوکارهایی کاربرد دارد که به حفظ تعادل بین کیفیت و هزینه اهمیت میدهند.
- O3: گزینه اقتصادیتری به نسبت O1 محسوب میشود و به شما تحلیلهای تخصصی را ارائه میدهد.
| معیار / مدل | 3.5 | 4 | 4.5 | 4o | O1 | O3 |
|---|---|---|---|---|---|---|
| معماری و اندازه پارامترها | ۱۲ لایه، ۱۷۵B پارامتر | لایهها و پارامترهای بیشتر، توان تحلیل پیچیدهتر | ساختار 4 با بهبودهای ظریف و کاهش خطا | بهینهسازی منابع و افزایش سرعت | معماری متمرکز بر استدلال عمیق | نسخه سبکتر و سریعتر برای کاربرد عمومی |
| قدرت پردازش و زمان پاسخدهی | مناسب برای درخواستهای ساده؛ در پیچیدهها کندتر | دقت بالا با زمان پاسخ کمی بیشتر | بهبود سرعت و پایداری نسبت به 4 | سرعت بسیار بالا، مناسب تعامل سریع | زمان پردازش بالاتر برای تحلیل عمیق | بسیار سریع و مناسب پاسخهای عمومی |
| کیفیت پاسخ و دقت تحلیل | مناسب متنهای ساده، خطا در موارد پیچیده | تحلیل دقیق و پاسخهای جامع | کاهش خطا و بهبود عملکرد نسبت به 4 | مناسب کارهای روزمره، جزئیات کمتر از 4 | تخصصی، دقیق و متمرکز بر استدلال | دقت متوسط، مناسب پاسخهای سریع |
| قابلیتهای چندرسانهای | فقط متن | متن + تصویر (و برخی موارد صوت) | مشابه 4 با بهبودهای عملکردی | متن، تصویر، صوت، ویدیو + مکالمه لحظهای | غالباً متنی (بسته به تنظیمات) | غالباً متنی (بسته به تنظیمات) |
| هزینه اجرایی و مصرف منابع | کم | بالا؛ مناسب کاربردهای حساس | کمتر از 4 بهعلت بهینهسازی | بسیار اقتصادی و کممصرف | هزینه بالاتر بهعلت پردازش عمیق | مقرونبهصرفهتر نسبت به O1 |
کاربردهای نسخههای مختلف ChatGPT
یک تفاوت نسخههای مختلف ChatGPT را میتوان در داشتن کاربردهای مختلف دانست. هر یک از این مدلها برحسب قابلیتهای خود در یک زمینه خاص مورد استفاده قرار میگیرند. مدل 3 بیشتر برای تولید محتوا، ترجمه زبان، نوشتن مقاله و استفاده در چتباتها کاربرد دارند. نسخه 3.5 جهت تولید محتوا، پاسخدهی سریع در چتباتها و تحلیل متون پیچیده بهینهسازی شده است.
مدل 4 قادر به درک همزمان متن و تصویر است و میتواند درک بهتری نسبت به زبانها و مفاهیم پیچیده کسب کند. این نوع در موارد تحلیل تصاویر، ترجمه پیشرفته، تولید محتوا و پروژههای تحقیقاتی کاربرد دارد. مدل 4o بیشتر برای تحلیل زبانهای مختلف، پردازش چندرسانهای و پروژههای بزرگ داده مورد استفاده قرار میگیرد.
نتیجهگیری
طراحی هر مدل از چت جیپیتی بهعنوان بهترین چت بات هوش مصنوعی برحسب نیازهای متفاوت کاربران انجام میگیرد. پیش از اقدام برای تهیه مدل موردنظر خود، باید به تفاوت نسخههای مختلف ChatGPT توجه داشته باشید. هر یک از این مدلها از لحاظ کاربری و قابلیتها تواناییهای منحصربهفردی را ارائه میدهند. مثلاً، نوع 3.5 تنها برای کاربردهای عمومی و تولید متنهای ساده کارایی دارد. برای بهرهمندی از قابلیتهای بهتر در زمینه ارائه پاسخهای دقیق، تحلیلهای عمیق و پردازش چندرسانهای، بهتر است بهسراغ مدلهای 4.5، 4،4o و 5 بروید.
سؤالات متداول
تفاوت GPT-3.5 و GPT-4 در چیست؟
برای مقایسه چت جیپیتی 3.5 با چت جیپیتی 4 باید به خصوصیاتی مثل امکان درک تصاویر، ظرفیت حافظه، سرعت پاسخدهی، آگاهی از زبان فارسی و قابلیتهای متنوع آن توجه داشته باشید.
GPT-4o چه ویژگی هایی دارد؟
یکی از جدیدترین مدلهای چت GPT محسوب میشود که به شیوهای خاص برای سرعت بالاتر و هزینه پایینتر طراحی شده است. GPT-4o در حیطههای چندزبانه، پردازش بصری و تعاملات از خود عملکرد بهتری نشان میدهد و در بیشتر موارد توانسته نسبت به GPT-4 Turbo کارکرد بهتری داشته باشد. این نسخه بیشتر مناسب مواردی است که نیازمند پردازش سریع و دقیق هستند.
کدام نسخه ChatGPT برای برنامه نویسی بهتر است؟
مدل o3 بهعنوان یکی از پیشرفتهترین مدلهای چت جیپیتی شناخته میشود که توانسته عملکردی عالی در حیطههای مختلف مثل کدنویسی، ریاضیات، علوم، درک بصری و فراتر از آن را از خود نشان دهد. این مدل بهخصوص مناسب پروژههای پیچیدهای است که به تحلیل چندوجهی، استدلال پیشرفته و پاسخهای دقیق نیاز دارند.
ChatGPT Plus چه مزایایی دارد؟
از جمله مزیتهای چت جیپیتی پلاس میتوان به دسترسی اختصاصی و بیوقفه به GPT-5، پاسخدهی سریعتر به پرامپتها، دسترسی پایدار و بدون محدودیت زمانی، دسترسی گسترده به حالت Deep Research، دسترسی به دستیار برنامهنویسی Codex AI، دسترسی به حالت Agent برای انجام خود فرآیندها، دسترسی طولانیتر به گفتگوی صوتی پیشرفته و دسترسی زودهنگام به آخرین بهروزرسانیها اشاره کرد.
